Narodowy Program Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego

W programie dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego wskazano, że ,,Reforma sektora instytucji obywatelskich wymaga wprowadzenia – w ścisłym dialogu z jak najszerszymi środowiskami pozarządowymi - kilku ważnych zmian prawno-ustrojowych, których długofalowym celem jest usprawnienie działalności oraz zwiększenie podmiotowości instytucji społeczeństwa obywatelskiego”. To propozycje zmian to m.in.: Podniesienie rangi i wzmocnienie instytucji dialogu obywatelskiego; nowelizacja ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie z zamiarem jej większego otwarcia dla organizacji słabszych
i mniejszych. Ważnym elementem reformy sektora powinny być́ również̇ zmiany w obszarach edukacji obywatelskiej oraz mediów publicznych i obywatelskich. Powołanie specjalnych redakcji programów obywatelskich we wszystkich mediach publicznych. Stworzenie programu wsparcia mediów obywatelskich (lokalnych i internetowych). Proponowany jest również szereg zmian, których zamierzeniem jest usprawnienie i ułatwienie działania III sektora. Są̨ to m.in: Rozwiązania legislacyjne zmierzające w kierunku poprawy działania mechanizmu 1% oraz programów współpracy międzysektorowej. Wzmocnienie obowiązków samoregulacyjnych sektora obywatelskiego, w tym wymagań́ transparentności finansowej. Zmniejszenie obciążeń́ biurokratycznych sektora przy zachowaniu zasad jego transparentności, w szczególności wprowadzenie ułatwień́ w prowadzeniu rachunkowości i sprawozdawczości. Zaproponowany zostanie również szereg rozwiązań programowych mających na celu zwiększenie instytucjonalnej sprawności zorganizowanych form społeczeństwa obywatelskiego, ich niezależności, poprawę profesjonalizmu działania przy jednoczesnym zachowaniu ich obywatelskiego charakteru:Powołanie Polskiego Korpusu Solidarności, na wzór amerykańskiego Ameri Corps oraz Korpusu Pokoju, we współpracy z centrami wolontariatu i innymi aktywnymi obecnie w tej dziedzinie organizacjami pozarządowymi, działającego zarówno w kraju, jak i za granicą, w celu realizacji zadań́ cywilizacyjno-rozwojowych, aktywizacyjnych, solidarnościowych oraz reaktywacji i wsparcia etosu społecznikowskiego. Rozwój i wzmocnienie Funduszu Inicjatyw Obywatelskich ze szczególnym uwzględnieniem wyrazistego skoncentrowania interwencji państwa w obszarach, które niosą największy potencjał zmiany społecznej polegającej na upodmiotowieniu społeczeństwa obywatelskiego (np.: partycypacja obywatelska, działalność strażnicza, edukacja obywatelska) oraz zwiększenia przejrzystości procedur selekcji projektów, ich monitorowania i ewaluacji. Ponadto utworzenie Funduszu Inicjatyw Edukacyjnych. Wprowadzenie Funduszu Grantów Instytucjonalnych. Stworzenie Programu Multiplikacji Dobrych Praktyk. Zwiększenie zasięgu oddziaływania instytucji ekonomii społecznej – m.in. renowację instytucji spółdzielczych. Wprowadzenie programów rewitalizacji Ochotniczych Straży Pożarnych i Kół Gospodyń Wiejskich, obywatelskiej aktywizacji sieci „Orlików” oraz programu rozwoju Uniwersytetów Ludowych[1]. 

Ponadto dnia 23 marca 2016 r. w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów odbyła się konferencja „Wsparcie Społeczeństwa Obywatelskiego w Polsce – Nowe Otwarcie” w czasie, której Wojciech Kaczmarczyk – Pełnomocnik Rządu do Spraw Społeczeństwa Obywatelskiego poruszał także problematykę udziału organizacji w procesie stanowienia prawa. http://www.tvpparlament.pl/retransmisje-vod/inne/wystapienie-premier-beaty-szydlo-podczas-konferencji-wsparcie-spoleczenstwa-obywatelskiego-w-polsce-nowe-otwarcie/24554282

Przy okazji prac nad Narodowym Program Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego należy również zwrócić uwagę na rolę i miejsce organizacji pozarządowych w procesie tworzenia prawa w Polsce. Obecnie brakuje rozwiązań prawnych, które wskazywałyby na obowiązek brania pod uwagę propozycji legislacyjnych zgłaszanych przez organizacje pozarządowe przez organy władzy publicznej[2]. Odnosząc się tylko do organizacji pozarządowych (pacjenckich). Por. A. Kurowska, Organizacje non profit uzupełniają luki w służbie zdrowia, ,,Dziennik Gazeta Prawna”, 24 marca 2016, nr 58, s. B8, gdzie wskazano, że w Polsce idzie opornie wprowadzanie uregulowań prawnych, które umożliwią organizacjom pozarządowym bycie stroną podmiotową w relacji z organami władzy publicznej. ,,Resort zdrowia dotychczas tłumaczył to m.in. tym, że ma problem z ustaleniem, która z organizacji pacjenckich jest reprezentatywna dla całego środowiska”. Ponadto ,,organizacje regularnie zwracają się do resortu zdrowia w sprawie włączenia ich w proces decyzyjny. Zamierzają też zintensyfikować swoje działania, ponieważ rząd zapowiada duże zmiany systemowe, nad którymi pracują w resorcie zdrowia zespoły ekspertów. Niestety nie do wszystkich dopuszczono pacjentów”[3].